Κατηγορίες αποβλήτων

2013-09-12 23:22

 

 

Απόβλητα αγροτικού τομέα

Οι κατηγορίες αποβλήτων που παράγονται από τον αγροτικό τομέα παρουσιάζονται στον Πίνακα που ακολουθεί.

Πίνακας 2: Απόβλητα από την γεωργία, κηπευτική, υδατοκαλλιέργεια, δασοκομία, θήρα και αλιεία (Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων, Ε.Κ.Α., Κατηγορία 0201[1])

 

6-ψήφιος κωδικός Ε.Κ.Α.	Κατηγορία αποβλήτου
0201	απόβλητα από γεωργία, κηπευτική, υδατοκαλλιέργεια, δασοκομία, θήρα και αλιεία
020101	λάσπες από πλύση και καθαρισμό
020102	απόβλητα ιστών ζώων
020103	απόβλητα ιστών φυτών
020104	απόβλητα πλαστικά (εξαιρούνται της συσκευασίας)
020106	περιπώματα, ούρα και κόπρανα ζώων (συμπεριλαμβάνεται και αλλοιωμένη χορτονομή), υγρά εκροής συλλεγέντα χωριστά και επεξεργαζόμενα εκτός σημείου παραγωγής
020107	απόβλητα από δασοκομία
020108 *	αγροχημικά απόβλητα που περιέχουν επικίνδυνες ουσίες
020109	αγροχημικά απόβλητα εκτός εκείνων που αναφέρονται στο σημείο 02 01 08
020110	απόβλητα μέταλλο
020199	απόβλητα μη προδιαγραφόμενο άλλως

 

* ο αστερίσκος δηλώνει ότι πρόκειται για εν δυνάμει επικίνδυνο απόβλητο

Ακολούθως παρουσιάζονται πιο αναλυτικά στοιχεία, σχετικά με τα απόβλητα του αγροτικού τομέα.

Τα γεωργικά απόβλητα προκύπτουν από διάφορες αγροτικές και κηπευτικές  δραστηριότητες και  περιλαμβάνουν τα εξής[2]:

• απόβλητα από ιστούς φυτών,
• απόβλητα από δασοκομικές εργασίες,
• παραπροϊόντα από τη διαχείριση δέντρων σε αγροτικές περιοχές (βλαστοί, κορμοί, ριζώματα),
• υπολείμματα καλλιεργειών,
• πλαστικά και ταινίες συσκευασίας που χρησιμοποιούνται σε αγροκτήματα, 
• αγροχημικά απόβλητα,
• κενές συσκευασίες αγροχημικών και γεωργικών λιπασμάτων.

Τα είδη των αποβλήτων που παράγονται από τις αγροτικές δραστηριότητες μπορεί να περιλαμβάνουν επίσης[3]:

• υλικά για την κατασκευή θερμοκηπίων,
• τσάντες,
• λάστιχα,
• μπαταρίες,
• παλιά μηχανήματα,
• λάδια,
• παλιούς σιδερένιους, πλαστικούς ή ξύλινους φράχτες,
• απόβλητα από οικοδομικές εργασίες και κατεδαφίσεις κ.α.

Η κτηνοτροφία έχεις τρεις πηγές παραγωγής αποβλήτων[4]:

1. εγκαταστάσεις εκτροφής ζώων
2. Σφαγεία
3. Εργοστάσια παραγωγής κρέατος

Οι μεγαλύτερες ποσότητες των στερεών κτηνοτροφικών αποβλήτων αξιοποιούνται στη γεωργία ως βελτιωτικό εδάφους. Έτσι στις περιοχές που η κτηνοτροφία δεν είναι ιδιαίτερη αναπτυγμένη σε σχέση με τη γεωργία και οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις είναι εκτατικής μορφής, δεν υπάρχει πρόβλημα διαχείρισης των κτηνοτροφικών αποβλήτων γιατί αυτά αξιοποιούνται στη γεωργία. Στις περιοχές όμως με μεγάλη συγκέντρωση κτηνοτροφικών μονάδων μπορεί να υπάρχουν μεγάλες ποσότητες αποβλήτων που δεν αξιοποιούνται και δημιουργούν δυσοσμία, ρύπανση της ατμόσφαιρας και νιτρορύπανση των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων.

Τα κτηνοτροφικά απόβλητα που παράγονται σε εγκαταστάσεις εκτροφής ζώων, ανάλογα με το είδος της κτηνοτροφικής μονάδας διακρίνονται σε[5] απόβλητα αιγοπροβατοστασίων, πτηνοτροφείων, βουστασίων και χοιροστασίων. Η μορφή των κτηνοτροφικών αποβλήτων εξαρτάται από το είδος σταβλισμού, το είδος των εκτρεφόμενων ζώων και το είδος της παρεχόμεης τροφής. Στα κτηνοτροφικά απόβλητα περιλαμβάνονται κυρίως τα περιττώματα των βοοειδών, πουλερικών, χοίρων και αιγοπροβάτων τα οποία εκτρέφονται σε κτηνοτροφικές μονάδες και προορίζονται για κατανάλωση.

Ο Νόμος 4056/2012 Ρυθμίσεις για την κτηνοτροφία και τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και άλλες διατάξεις αποτελεί το βασικό νομοθετικό κείμενο που ρυθμίζει την ίδρυση και λειτουργία κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων.  

 

 

 

Απόβλητα βιομηχανικού τομέα

Βιομηχανία τροφίμων

Συνοπτικά τα απόβλητα από την προετοιμασία και επεξεργασία τροφίμων παρουσιάζονται στον Πίνακα που ακολουθεί.

Πίνακας 3: Απόβλητα της βιομηχανίας παραγωγής τροφίμων σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων^[6]

 

6-ψήφιος κωδικός Ε.Κ.Α.	Κατηγορία αποβλήτου
0202	απόβλητα από την προπαρασκευή και επεξεργασία κρέατος, ψαριού και άλλων τροφίμων ζωικής προέλευσης
020201	λάσπες από πλύση και καθαρισμό
020202	απόβλητα ιστών ζώων
020203	υλικά ακατάλληλα για κατανάλωση ή επεξεργασία
020204	λάσπες από επιτόπου επεξεργασία υγρών εκροής
020299	απόβλητα μη προδιαγραφόμενα άλλως
0203	απόβλητα από την προπαρασκευή και κατεργασία φρούτων, λαχανικών, δημητριακών, βρωσίμων ελαίων, κακάο, καφέ, τσαγιού και καπνού παραγωγή κονσερβών παραγωγή ζύμης και εκχυλισμάτων ζύμης, Προπαρασκευή και ζύμωση μελάσας
020301	λάσπες από την πλύση, καθαρισμό, αποφλοίωση, φυγοκέντριση και διαχωρισμό
020302	απόβλητα από υλικά συντήρησης
020303	απόβλητα από εκχύλισμα διαλύτου
020304	υλικά ακατάλληλα για κατανάλωση ή επεξεργασία
020305	λάσπες από επιτόπου επεξεργασία υγρών εκροής
020399	απόβλητα μη προδιαγραφόμενα άλλως
0204	απόβλητα από τη διεργασία παραγωγής ζάχαρης
020401	χώματα από τον καθορισμό και πλύση σακχαρότευτλων
020402	ανθρακικό ασβέστιο εκτός προδιαγραφών
020403	λάσπες από την επιτόπου επεξεργασία υγρών εκροής
020499	απόβλητα μη προδιαγραφόμενα άλλως
0205	απόβλητα από τη βιομηχανία γαλακτοκομικών προϊόντων
020501	υλικά ακατάλληλα για κατανάλωση ή επεξεργασία
020502	λάσπες από επιτόπου επεξεργασία υγρών εκροής
020599	απόβλητα μη προδιαγραφόμενα άλλως
0206	απόβλητα από βιομηχανία αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής
020601	υλικά ακατάλληλα για κατανάλωση ή επεξεργασία
020602	απόβλητα από υλικά συντήρησης
020603	λάσπες από επιτόπου επεξεργασία υγρών εκροής
020699	απόβλητα μη προδιαγραφόμενα άλλως
0207	απόβλητα από την παραγωγή αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών(εξαιρουμένων των καφέ, κακάο και τσαγιού)
020701	απόβλητα από την πλύση, τον καθορισμό και τη μηχανική αναγωγή πρώτων υλών
020702	απόβλητα από την απόσταξη αλκοόλης
020703	απόβλητα από χημική επεξεργασία
020704	υλικά ακατάλληλα για κατανάλωση ή επεξεργασία
020705	λάσπες από επιτόπου επεξεργασία υγρών εκροής
020799	απόβλητα μη προδιαγραφόμενα άλλως

 

* ο αστερίσκος δηλώνει ότι πρόκειται για εν δυνάμει επικίνδυνο απόβλητο

Πιο αναλυτικά στοιχεία για τα απόβλητα της βιομηχανίας παραγωγής τροφίμων παρουσιάζονται ακολούθως, με βάση τις εξής κύριες κατηγορίες: 

• Προπαρασκευή, επεξεργασία και συντήρηση ψαριών
• Προπαρασκευή, επεξεργασία και συντήρηση κρέατος
• Προπαρασκευή και επεξεργασία πουλερικών
• Επεξεργασία και κονσερβοποίηση φρούτων και λαχανικών
• Επεξεργασία αμυλούχων φυτικών προϊόντων
• Ελαιουργεία - παραγωγή πυρηνέλαιου - σπορέλαιου

 

 

 

Προπαρασκευή, επεξεργασία και συντήρηση ψαριών

Οι κύριες πηγές παραγωγής στερεών αποβλήτων είναι:

• Στερεά απόβλητα από την παραγωγική διαδικασία
• Στερεά απόβλητα από την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων

 

Στερεά απόβλητα από την παραγωγική διαδικασία

Στερεά απόβλητα παράγονται από όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας. Τα απόβλητα αυτά περιλαμβάνουν:

• στερεά απόβλητα από τον τεμαχισμό και αφαίρεση εντοσθίων, τα οποία περιλαμβάνουν κυριών εντόσθια και κεφάλια ψαριών.
• στερεά απόβλητα από την επεξεργασία των ψαριών για την παραγωγή του τελικού προϊόντος
• στερεά απόβλητα από το πλύσιμο και καθαρισμό των ψαριών τα οποία περιλαμβάνουν κυρίως βράγχια, ψαροκόκκαλα, πτερύγια και λέπια. 
• στερεά απόβλητα από την συντήρηση, κονσερβοποίηση ή παστερίωση τα οποία περιλαμβάνουν κυρίως υπολείμματα ψαριού.

Πολλά από τα στερεά απόβλητα που παράγονται στην περίπτωση που η παραγωγική διαδικασία λαμβάνει χώρα με μηχανικό τρόπο, περνάνε στο χρησιμοποιούμενο νερό και καταλήγουν στα υγρά απόβλητα. Τα στερεά αυτά συνήθως διαχωρίζονται με εσχαρισμό στο τέλος της παραγωγικής διαδικασίας.

Στερεά απόβλητα από την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων

Τα υγρά απόβλητα που παράγονται από μονάδες επεξεργασίας ψαριών χαρακτηρίζονται από υψηλό ποσοστό οργανικού φορτίου, αιωρούμενων στερεών, λιπών και ελαίων. Η επεξεργασία συνήθως περιλαμβάνει εσχαρισμό, απομάκρυνση λιπών και ελαίων  και βιολογική επεξεργασία. Στο στάδιο της πρωτοβάθμιας επεξεργασίας τα στερεά απόβλητα προέρχονται κυρίως:

• από την συγκράτηση στερεών υπολειμμάτων (εντόσθια, ψαροκόκκαλα κλπ) σε σχάρες
• από την αφαίρεση λιπών και στερεών υπολειμμάτων από τις δεξαμενές επίπλευσης ή καθίζησης.

Κατά τη βιολογική επεξεργασία παράγονται λάσπες με υψηλό οργανικό φορτίο. Επιπλέον, στερεά απόβλητα παράγονται από παρτίδες ψαριών ακατάλληλες για κατανάλωση[7].

 

 

 

Προπαρασκευή, επεξεργασία και συντήρηση κρέατος

Τα στερεά απόβλητα που παράγονται από της μονάδες παραγωγής κόκκινου κρέατος περιλαμβάνουν απόβλητα που προέρχονται από την παραγωγική διαδικασία καθώς και από το σύστημα επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων.

Στερεά απόβλητα από την παραγωγική διαδικασία

Τα απόβλητα από την παραγωγική διαδικασία περιλαμβάνουν:

• στερεά που προέρχονται από τον καθαρισμό και τεμαχισμό των κρεάτων όπως κόκκαλα, τρίμματα κλπ
• κρέατα ακατάλληλα προς κατανάλωση
• υπολείμματα, μυϊκοί ιστοί και λίπη που προέρχονται από τις διαδικασίες επεξεργασίας και κονσερβοποίησης.

Στερεά απόβλητα από την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων

Τα υγρά απόβλητα που παράγονται από τις μονάδες αυτές παρουσιάζουν υψηλό οργανικό φορτίο και περιέχουν λίπη και ζωικές πρωτεΐνες. Τα στερεά απόβλητα που δημιουργούνται κατά την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων περιλαμβάνουν:

• μυϊκούς ιστούς, κόκκαλα, υπολείμματα κρέατος κλπ από το σύστημα εσχάρωσης  
• λίπη/αφρούς από το σύστημα λιποσυλλογής
• λάσπη από τη πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια επεξεργασία[8].

 

 

 

Προπαρασκευή και επεξεργασία πουλερικών

Τα στερεά απόβλητα που παράγονται από τις μονάδες του συγκεκριμένου κλάδου περιλαμβάνουν τα εξής:

• Στερεά απόβλητα από την παραγωγική διαδικασία
• Στερεά απόβλητα από την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων

Στερεά απόβλητα από την παραγωγική διαδικασία

Κατά την παραγωγική διαδικασία παράγονται τα εξής στερεά απόβλητα:

• πούπουλα τα οποία απομακρύνονται κατά το στάδιο αφαίρεσης του πτερώματος και τα οποία μεταφέρονται στα υγρά απόβλητα. Τα πούπουλα συγκρατούνται σε σχάρες και απομακρύνονται
• τμήματα πουλερικών που δεν χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία
• υπολείμματα και λάσπη από τον καθαρισμό των πουλερικών

Στερεά απόβλητα από την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων

Από το σύστημα επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων παράγονται κυρίως τα εξής στερεά απόβλητα:

• εσχαρίσματα και λίπη από το στάδιο της προεπεξεργασίας
• λάσπες από την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια επεξεργασία οι οποίες παρουσιάζουν ιδιαίτερα υψηλό οργανικό φορτίο[9].

 

 

 

Επεξεργασία και κονσερβοποίηση φρούτων και λαχανικών

Τα παραγόμενα στερεά απόβλητα από τις μονάδες επεξεργασίας φρούτων και λαχανικών περιλαμβάνουν:

• στερεά απόβλητα και λάσπες από το πλύσιμο και τον πρώτο καθαρισμό των καρπών με νερό
• πρώτες ύλες ακατάλληλες για κατανάλωση όπως υπερώριμα, αλλοιωμένα ή μικρού μεγέθους φρούτα και λαχανικά τα οποία διαχωρίζονται κατά τη διαλογή. Οι πρώτες ύλες αυτές χρησιμοποιούνται είτε ως ζωοτροφές είτε στην παραγωγή χυμών και ξυδιού
• κουκούτσια, φλούδες, μίσχοι που αφαιρούνται κατά τον καθαρισμό, τεμαχισμό και πολτοποίηση των πρώτων υλών. Οι φλούδες που αφαιρούνται κατά την αποφλοίωση σε πολλές περιπτώσεις εκχειλίζονται περαιτέρω για την παραγωγή χυμών ή ξυδιών. Επιπλέον οι φλούδες και τα υπόλοιπα κομμάτια που αφαιρούνται κατά τον καθαρισμό χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφές.Επιπλέον, στερεά απόβλητα παράγονται από το σύστημα επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων των μονάδων αυτών. Τα στερεά απόβλητα που παράγονται περιλαμβάνουν:

• εσχαρίσματα που απομακρύνονται κατά την προεπεξεργασία των αποβλήτων και περιλαμβάνουν κομμάτια καρπών, φλούδες, κουκούτσια και άλλα στερεά τα οποία παρασύρονται μαζί με τα υγρά απόβλητα
• λάσπες από την δευτεροβάθμια επεξεργασία των υγρών αποβλήτων οι οποίες παρουσιάζουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιοαποδομήσιμο οργανικό φορτίο[10].

 

 

 

Επεξεργασία αμυλούχων φυτικών προϊόντων

Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνεται η παραγωγή αλεύρων και η επεξεργασία πατάτας. Κατά την παραγωγή αλεύρων, τα στερεά απόβλητα τα οποία παράγονται είναι ο φλοιός του σιταριού ο οποίος διαχωρίζεται κατά το στάδιο της αποφλοίωσης. Ο φλοιός αυτός χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή. Κατά την επεξεργασία της πατάτας, τα στερεά απόβλητα τα οποία παράγονται είναι ο φλοιός της πατάτας καθώς και τρίμματα αυτής από το στάδιο του κοσκινίσματος. Και τα δύο είδη αποβλήτων αξιοποιούνται επίσης ως ζωοτροφές[11].

 

 

 

Ελαιουργεία - παραγωγή πυρηνέλαιου - σπορέλαιου

Τα στερεά απόβλητα που παράγονται από την επεξεργασία του ελαιοκάρπου για την παραγωγή ελαιόλαδου περιλαμβάνουν:

• τα στερεά υπολείμματα (θρύμματα πυρηνόξυλου, τεμαχίδια σάρκας και φλοιού) από την επεξεργασία του ελαιοκάρπου και λάσπες από την πλύση, την φυγοκέντριση και τον διαχωρισμό
• τον  ελαιοπυρήνα
• φύλλα και χώμα από την καθαρισμό του ελαιοκάρπου

Όσον αφορά στον ελαιοπυρήνα, μετά την παραλαβή του ελαιόλαδου, υφίσταται περαιτέρω επεξεργασία για την παραλαβή του περιεχόμενου σε αυτό λαδιού. Το πυρηνόξυλο που μένει μετά την επεξεργασία του ελαιοπυρήνα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βοηθητική καύσιμη ύλη.

Επιπλέον λάσπη, εσχαρίσματα και αφροί/έλαια παράγονται από τα συστήματα επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων των μονάδων.

Οι μονάδες που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή σπορέλαιων δημιουργούν στερεά απόβλητα, στα οποία περιλαμβάνονται:

• στερεά υπολείμματα από τον καθαρισμό των σπόρων
• στερεά υπολείμματα (βαμβακόπιτα, φύτρο καλαμποκιού) από την αποφλοίωση των σπόρων
• στερεά υπολείμματα τα οποία καθιζάνουν στους χώρους αποθήκευσης των λαδιών

Επιπλέον, στερεά απόβλητα παράγονται από την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων που προκύπτουν κατά το ραφινάρισμα των λαδιών[12].

 

 

 

Ποτοποιία

Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι κύριες κατηγορίες αποβλήτων που παράγονται από την βιομηχανία παραγωγής ποτών.

Πίνακας 4: Απόβλητα από την παραγωγή αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών (εξαιρούμενων των καφέ κακάο και τσαγιού)

 

6-ψήφιος κωδικός Ε.Κ.Α.	Κατηγορία αποβλήτου
020701	απόβλητα από την πλύση, τον καθορισμό και τη μηχανική αναγωγή πρώτων υλών
020702	απόβλητα από την απόσταξη αλκοόλης
020703	απόβλητα από χημική επεξεργασία
020704	υλικά ακατάλληλα για κατανάλωση ή επεξεργασία
020705	λάσπες από επιτόπου επεξεργασία υγρών εκροής
020799	απόβλητα μη προδιαγραφόμενα άλλως
150101	συσκευασία από χαρτί και χαρτόνι
150102	πλαστική συσκευασία
150103	ξύλινη συσκευασία
150104	μεταλλική συσκευασία
150105	συνθετική συσκευασία
150106	μεικτή συσκευασία
150107	γυάλινη συσκευασία
150109	συσκευασία από υφαντουργικές ύλες
150110 *	συσκευασίες που περιέχουν κατάλοιπα επικινδύνων ουσιών ή έχουν μολυνθεί από αυτές
150111 *	μεταλλική συσκευασία που περιέχει επικίνδυνη μήτρα στερεού πορώδους υλικού (π.χ. αμιάντου), περιλαμβανομένων των κενών δοχείων υπόπίεση
150202 *	απορροφητικά υλικά, υλικά φίλτρων (περιλαμβανομένων των φίλτρων ελαίου που δεν προδιαγράφονται άλλως), υφάσματα σκουπίσματος, προστατευτικός ρουχισμός που έχουν μολυνθεί επικίνδυνες ουσίες
150203	απoρροφητικό υλικό, υλικά φίλτρων, υφάσματα σκουπίσματος και προστατευτικός ρουχισμός άλλα από τα αναφερόμενα στο σημείο 15 02 02