Διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων
Το Κεφάλαιο Α΄ του Νόμου 4014/2011 (ΦΕΚ 209 Α΄ 2011) «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος» αναφέρεται στην περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ενώ το Κεφάλαιο Β΄ αφορά στη Ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου.
Σύμφωνα με το Άρθρο 1 «Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων» προβλέπονται δύο βασικές κατηγορίες στις οποίες κατατάσσονται τα έργα ανάλογα με το περιβαλλοντικό τους αντίκτυπο. Πιο συγκεκριμένα:
1. Τα έργα και οι δραστηριότητες του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, των οποίων η κατασκευή ή λειτουργία δύναται να έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον, κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.
Η πρώτη κατηγορία (Α) περιλαμβάνει τα έργα και τις δραστηριότητες τα οποία ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και για τα οποία απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)...
Τα έργα και οι δραστηριότητες της κατηγορίας Α κατατάσσονται: α) σε αυτά που ενδέχεται να προκαλέσουν πολύ σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και αποτελούν την υποκατηγορία Α1 και β) σε αυτά που ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και αποτελούν την υποκατηγορία Α2.
Η δεύτερη κατηγορία (Β) περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες τα οποία χαρακτηρίζονται από τοπικές και μη σημαντικές μόνο επιπτώσεις στο περιβάλλον και υπόκεινται σε γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που τίθενται για την προστασία του περιβάλλοντος, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 8.
Για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων κατηγορίας Α, σύμφωνα με το Άρθρο 2 «Κοινή διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων κατηγορίας Α» απαιτείται διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης με τη διεξαγωγή ΜΠΕ και έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Η εν λόγω διαδικασία ισχύει τόσο στην περίπτωση νέων έργων ή δραστηριοτήτων όσο και στην περίπτωση ήδη υφιστάμενων.
Σύμφωνα με το Άρθρο 3 «Έργα και δραστηριότητες υποκατηγορίας Α1», αρμόδια περιβαλλοντική αρχή για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων και δραστηριοτήτων της υποκατηγορίας Α1 του άρθρου 1 είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων γίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Σύμφωνα με το Άρθρο 4 «Έργα και δραστηριότητες υποκατηγορίας Α2», αρμόδια περιβαλλοντική αρχή για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων και δραστηριοτήτων της υποκατηγορίας Α2 του άρθρου 1 είναι η οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων γίνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της.
Η διαδικασία ανανέωσης ΑΕΠΟ περιγράφεται στο Άρθρο 5 «Διαδικασία ανανέωσης ΑΕΠΟ», ενώ στο Άρθρο 6 περιγράφεται η Διαδικασία τροποποίησης ΑΕΠΟ. Σε περίπτωση διαφοροποίησης του σχεδιασμού περιβαλλοντικά αδειοδοτημένου έργου ή δραστηριότητας σε στάδια της τεχνικής μελέτης που έπονται της έκδοσης ΑΕΠΟ, ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας θα πρέπει να ακολουθήσει στην διαδικασία που περιγράφεται στο Άρθρο 7 «Διαδικασία αξιολόγησης οριστικής μελέτης και μελέτης εφαρμογής έργου ή δραστηριότητας».
Στο Άρθρο 8 περιγράφεται η διαδικασία για την Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων κατηγορίας Β. Πιο συγκεκριμένα:
1. Τα έργα ή δραστηριότητες κατηγορίας Β δεν ακολουθούν τη διαδικασία εκπόνησης ΜΠΕ αλλά υπόκεινται σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ).
Τα Υφιστάμενα έργα και δραστηριότητες που στερούνται περιβαλλοντικών όρων δύναται να αδειοδοτηθούν περιβαλλοντικά σύμφωνα με το Άρθρο 9:
1. Σε περίπτωση αιτήματος φορέα υφιστάμενου έργου ή δραστηριότητας κατηγορίας Α ή Β για την τροποποίηση, βελτίωση, εκσυγχρονισμό ή επέκτασή του, και το οποίο δεν διαθέτει περιβαλλοντικούς όρους ή έχει κατασκευαστεί κατά παράβαση εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων αποδεδειγμένα μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος, μπορεί να αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά, στο σύνολό του, με βάση τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Τυχόν μη συμμόρφωση με τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου συνεπάγεται αφαίρεση της άδειας λειτουργίας του έργου ή της δραστηριότητας.
Η Διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης για έργα και δραστηριότητες σε περιοχές που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 παρουσιάζεται στο Άρθρο 10:
1. Στην περίπτωση έργων και δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα σε προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura, η περιβαλλοντική αδειοδότηση διενεργείται με βάση τις σχετικές πρόνοιες των ειδικότερων προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων προστασίας. Σε περίπτωση ελλείψεως σχετικών προβλέψεων: α) για έργα κατηγορίας Β υποβάλλεται ειδική οικολογική αξιολόγηση στην αρμόδια υπηρεσία Περιβάλλοντος της Περιφέρειας, σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 11 και β) για έργα κατηγορίας Α υποβάλλεται, ως τμήμα της ΜΠΕ, ειδική οικολογική αξιολόγηση στην αρμόδια, κατά περίπτωση, υπηρεσία, σύμφωνα με τις παραγράφους 9 και 10 του άρθρου 11.
Τα περιεχόμενα των φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης παρουσιάζονται στο Άρθρο 11.
Τέλος, σύμφωνα με το Άρθρο 12 προβλέπεται η Κατάργηση αδειών που αφορούν στη διαχείριση στερεών αποβλήτων, με την έναρξη ισχύος του Ν. 4014/2011:
1. Με τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, όλες οι άδειες και εγκρίσεις για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων που προβλέπονται στην υφιστάμενη νομοθεσία, η έγκριση επέμβασης κατά την έννοια του έκτου κεφαλαίου του Ν. 998/1979 (Α' 279), καθώς και η άδεια διάθεσης λυμάτων ή βιομηχανικών αποβλήτων που προβλέπεται στο άρθρο 14 της Κ.Υ.Α. Ειβ. 221/65 (Β' 138), όπως έχει τροποποιηθεί με το άρθρο 3 της Κ.Υ.Α. Γ1/17831/71 (Β' 986), για έργα και δραστηριότητες κατηγορίας Α και Β καταργούνται αντικαθιστάμενες από την ΑΕΠΟ ή τις ΠΠΔ αντίστοιχα.
O φορέας υφιστάμενης δραστηριότητας που περιλαμβάνει διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή εγγυητική επιστολή για τις αντίστοιχες εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις, το οποίο υποχρεούται να προσκομίζει στην αρμόδια υπηρεσία, κατά την ανανέωση ή τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων της δραστηριότητας. Για τον φορέα νέου έργου ή δραστηριότητας που περιλαμβάνει διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων, η έκδοση του ασφαλιστηρίου (ή της εγγυητικής επιστολής) αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη της λειτουργίας.
Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται συνοπτικά η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί για την έγκριση Π.Ο., ανάλογο με το είδος μελέτης που απαιτείται σύμφωνα με τον Ν.4014/2011.
Πίνακας 1: Στάδια έγκρισης περιβαλλοντικών μελετών, σύμφωνα με τον Ν.4014/2011
|
Υποκατηγορία έργου ή δραστηριότητας |
Αρμόδια υπηρεσία |
Είδος μελέτης |
Χρονικοί περιορισμοί |
|
Α1 |
ΥΠΕΚΑ (έγκριση Π.Ο. με απόφαση Υπουργού ΠΕΚΑ) |
ΠΠΠΑ |
|
|
|||
|
Α2 |
οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση (έγκριση Π.Ο. με απόφαση Γενικού Γραμματέα) |
|
|
|
Όλες |
Αρμόδια αρχή για περιβαλλοντική αδειοδότηση |
Φάκελος Ανανέωσης ΑΕΠΟ |
|
|
Όλες |
Αρμόδια για περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή |
Φάκελος Τροποποίησης ΑΕΠΟ |
|
|
Όλες |
Αρμόδια για περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή |
Φάκελος Συμμόρφωσης Τελικού Σχεδιασμού |
- |
|
Β |
Αρμόδια υπηρεσία που χορηγεί άδεια λειτουργίας |
Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (Π.Π.Δ.) |
- |
Πηγή: Ν.4014/2012 (ΦΕΚ 209 Α΄ 2011)
|
Σημείωση: |
Στην περίπτωση χωροθέτησης έργου ή δραστηριότητας εντός προσταστευόμενων περιοχών του δικτύου Natura, η περιβαλλοντική αδειοδότηση διενεργείται με βάση τις σχετικές πρόνοιες των ειδικότερων προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων προστασίας. Σε περίπτωση ελλείψεως σχετικών προβλέψεων: α) για έργα κατηγορίας Β υποβάλλεται ειδική οικολογική αξιολόγηση στην αρμόδια υπηρεσία Περιβάλλοντος της Περιφέρειας και β) για έργα κατηγορίας Α υποβάλλεται, ως τμήμα της ΜΠΕ, ειδική οικολογική αξιολόγηση στην αρμόδια, κατά περίπτωση, υπηρεσία. |
Κατάργηση αδειών διαχείρισης αποβλήτων
Με την Εγκύκλιο 16 (Αθήνα, 10 Νοεμβρίου 2011, Α.Π.:οικ. 4095.82) του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής διευκρινίζεται ότι σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 12 του Νόμου 4014/2011 προβλέπεται ρητά η άμεση κατάργηση όλων των αδειών και εγκρίσεων για τη διαχείριση των αποβλήτων που προβλέπονται στην υφιστάμενη νομοθεσία. Ο όρος «άδειες διαχείρισης στερεών αποβλήτων» περιλαμβάνει το σύνολο των αδειών διαχείρισης ανεξαρτήτως της κατάστασης των αποβλήτων αυτών (υγρά, σε μορφή ιλύος ή στερεά).
Η ΜΠΕ ή τεχνική έκθεση που απαιτείται κατά περίπτωση, ανάλογα με την κατηγορία του έργου ή της δραστηριότητας, σε ότι αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων (D1 ως D15 ή R1 ως R13), θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα:
- τις κατηγορίες των αποβλήτων κατά ΕΚΑ και τις ποσότητες των αποβλήτων
- την εργασία διάθεσης ή ανάκτησης (D ή R) και το χώρο διαχείρισης των αποβλήτων (συνοπτική περιγραφή)
- την οργάνωση και λειτουργία της εγκατάστασης και του χώρου διαχείρισης των αποβλήτων (συνοπτική περιγραφή)
- ληπτέες προφυλάξεις στον τομέα της ασφάλειας
- τυχόν πρόσθετους όρους και περιορισμούς
Στις ΑΕΠΟ κάθε εγκατάστασης θα πρέπει να περιλαμβάνονται τα εξής:
- οι τύποι κατά ΕΚΑ και οι ποσότητες αποβλήτων που μπορούν να υποβληθούν σε εργασία διαχείρισης (ανάκτηση ή διάθεση - εργασίες R ή D)
- για κάθε τύπο επιτρεπόμενης εργασίας, οι τεχνικές και τυχόν άλλες απαιτήσεις που σχετίζονται με τη συγκεκριμένη εγκατάσταση
- τα μέτρα ασφαλείας και προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται
- η μέθοδος που πρέπει να χρησιμοποιείται για κάθε τύπο εργασίας
- οι εργασίες παρακολούθησης και ελέγχου εφόσον αυτό είναι αναγκαίο
- οι διατάξεις σχετικά με το κλείσιμο και τη μέριμνα μετά από την παύση λειτουργίας, εφόσον αυτό είναι αναγκαίο.
Στην περίπτωση που ο φορέας της δραστηριότητας εκτελεί εργασίες διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων (πλην της προσωρινής αποθήκευσης στο χώρο παραγωγής των αποβλήτων ή με σκοπό την αξιοποίηση των αποβλήτων αυτών στην παραγωγική διαδικασία), ο φορέας υφιστάμενης δραστηριότητας υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή εγγυητική επιστολή για τις αντίστοιχες εργασίες διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων, σύμφωνα με το άρθρο 7 της ΚΥΑ 13588/725/28.3.2006 όπως ισχύει, το οποίο υποχρεούται να προσκομίζει στην αρμόδια υπηρεσία, σε περίπτωση ανανέωσης ή τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων της δραστηριότητας. Σε περίπτωση νέας δραστηριότητας, η έκδοση του ασφαλιστηρίου (ή της εγγυητικής επιστολής) αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη λειτουργίας του έργου ή της δραστηριότητας.
Κατάταξη δημοσίων έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες
Η κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε ομάδες, κατηγορίες και υποκατηγορίες ρυθμίζεται στην Υ.Α. Αριθμ. 1958/2012 (ΦΕΚ 21 Β΄ 2012): «Κατάταξη δημοσίων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 40104/21.09.2011 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 2011»
Σύμφωνα με το Άρθρο 2 «Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε ομάδες»:
Τα έργα και οι δραστηριότητες που παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά ως προς την εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων βάσει των κριτηρίων του Παραρτήματος Ι του Ν. 4014/2011 κατατάσσονται σε δώδεκα (12) ομάδες κοινές για τις κατηγορίες (Α) και (Β) του άρθρου 1 παράγραφος 1 του Ν. 4014/2011. Οι ομάδες αυτές παρουσιάζονται στα Παραρτήματα Ι έως ΧΙΙ της παρούσας απόφασης.
Σύμφωνα με το Άρθρο 4:
Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης τα Παραρτήματα Ι έως και ΧΙΙ που ακολουθούν. Ειδικότερα:
- Παράρτημα Ι: Περιλαμβάνει την Ομάδα 1η «Έργα χερσαίων και εναέριων μεταφορών»
- Παράρτημα ΙΙ: Περιλαμβάνει την Ομάδα 2η «Υδραυλικά έργα»
- Παράρτημα ΙΙΙ: Περιλαμβάνει την Ομάδα 3η «Λιμενικά έργα»
- Παράρτημα ΙV: Περιλαμβάνει την Ομάδα 4η «Συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών»
- Παράρτημα V: Περιλαμβάνει την Ομάδα 5η «Εξορυκτικές δραστηριότητες»
- Παράρτημα VI: Περιλαμβάνει την Ομάδα 6η «Τουριστικές εγκαταστάσεις και έργα αστικής ανάπτυξης, κτιριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής»
- Παράρτημα VII: Περιλαμβάνει την Ομάδα 7η Πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις»
- Παράρτημα VIII: Περιλαμβάνει την Ομάδα 8η «Υδατοκαλλιέργειες»
- Παράρτημα IX: Περιλαμβάνει την Ομάδα 9η «Βιομηχανικές και συναφείς εγκαταστάσεις»
- Παράρτημα X: Περιλαμβάνει την Ομάδα 10η «Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας»
- Παράρτημα XI: Περιλαμβάνει την Ομάδα 11η «Μεταφορά ενέργειας, καυσίμων και χημικών ουσιών»
- Παράρτημα ΧΙΙ: Περιλαμβάνει την Ομάδα 12η «Ειδικά έργα και δραστηριότητες»
Καθένα από τα Παραρτήματα Ι έως ΧΙΙ αναφέρεται σε μία ομάδα έργων και δραστηριοτήτων, σύμφωνα με το άρθρο 1 της παρούσας απόφασης και περιλαμβάνει τα έργα και τις δραστηριότητες που εντάσσονται στην ομάδα αυτή, καθώς και την αντίστοιχη κατάταξή τους σε κατηγορία και υποκατηγορία.
Η Υ.Α. Αριθμ. 1958/2012 τροποποιήθηκε με την Υ.Α. Αριθμ. 20741/2012 (ΦΕΚ 1565 Β΄ 2012). Σε αυτήν οι κύριες τροποποιήσεις που έγιναν στην κατάταξη των έργων αφορούν κυρίως τα εξής:
- τροποποίηση 4ης Ομάδας («Συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών»)
- τροποποίηση και συμπλήρωση 6ης Ομάδας («Τουριστικές εγκαταστάσεις και έργα αστικής ανάπτυξης, κτιριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής»)
- τροποποίηση 7ης Ομάδας («Πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις»)
- τροποποίηση και συμπλήρωση 9ης Ομάδας («Βιομηχανικές και συναφείς εγκαταστάσεις»)
- τροποποίηση 10ης Ομάδας («Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας»)
- συμπλήρωση 12ης Ομάδας («Ειδικά έργα και δραστηριότητες»)
[1] Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα του ΥΠΕΚΑ, κατόπιν τεκμηριωμένης εισήγησης της υπηρεσίας, οι ανωτέρω χρόνοι παρατείνονται το πολύ μέχρι το διπλάσιο των αρχικά προβλεπόμενων προθεσμιών για ιδιαιτέρως σύνθετα έργα.
[2] Ο Υπουργός ΠΕΚΑ ή ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΚΑ μπορούν να ζητήσουν τη γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης, εντός 15 ημερολογιακών ημερών, εφόσον είτε: α) δεν έχουν διαβιβασθεί γνωμοδοτήσεις από υπηρεσίες των οποίων το περιεχόμενο εκτιμάται ως ουσιώδες για τον πληρέστερο καθορισμό των περιβαλλοντικών όρων ως προς την κατασκευή και λειτουργία του συγκεκριμένου έργου ή δραστηριότητας αυτού είτε β) από τις διαβιβασθείσες γνωμοδοτήσεις προκύπτουν αντιφατικά δεδομένα που χρήζουν ιδιαίτερης τεκμηρίωσης.
[3] Ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης μπορεί να ζητήσει τη γνωμοδότηση του Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης, εντός 15 ημερολογιακών ημερών, εφόσον είτε: α) δεν έχουν διαβιβασθεί γνωμοδοτήσεις από υπηρεσίες των οποίων το περιεχόμενο εκτιμάται ως ουσιώδες για τον πληρέστερο καθορισμό των περιβαλλοντικών όρων ως προς την κατασκευή και λειτουργία του συγκεκριμένου έργου ή δραστηριότητας αυτού είτε β) από τις διαβιβασθείσες γνωμοδοτήσεις προκύπτουν αντιφατικά δεδομένα που χρήζουν ιδιαίτερης τεκμηρίωσης.
[4] Ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας μπορεί να ζητήσει, πριν από τη διαδικασία της ΜΠΕ, τη γνωμοδότηση της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής με την υποβολή φακέλου ΠΠΠΑ. Στην περίπτωση αυτή ακολουθείται η διαδικασία όπως περιγράφεται για τα έργα Α1, με τις προθεσμίες των υποπεριπτώσεων να συντομεύονται κατά 5 ημέρες έκαστη.
